Ömrenin Fazileti, Farz, Vâcip, Sünnet ve Edepleri
Herhangi bir ibâdetin sahîh ve makbûl olabilmesi için, o ibâdetin farz, vâcib, sünnet ve edeplerini yerli yerince öğrenmek ve yapmak lâzımdır. Bunlardan önce kısaca ömrenin fazîletinden bahsedelim.
ÖMRE İBÂDETİNİN FAZİLETİ:
Gücü yetenin ömreye gitmesi çok sevâbdır. Ömrenin fazîleti hakkında birçok hadîs-i şerîf vardır. Ba’zıları şunlardır:
“Ömre, diğer ömreye kadar işlenen günâhlara keffârettir.” [Buhârî]
“Ramazanda yapılan bir ömre, bir [nâfile] hacca denktir.” [Ebû Dâvûd]
“Ramazan ayında ömre yapanlar, benimle birlikte haccetmiş gibi olurlar.” [Tirmizî]
“Çok ömre yapan kimse, fakirlikten kurtulur.” [Tirmizî]
“Bir kimse ömre yaparken yolda vefât ederse, o ömre sevâbı, Kıyâmete kadar ona yazılır.” [Ebû Ya’lâ]
A. ÖMRENİN FARZLARI:
1-Niyet ve telbiye ile ihrâma girmek.
2-Beytullâhı tavâf etmek.
B. ÖMRENİN VÂCİBLERİ:
1-“İhrâm”lı olarak “mîkât”ı geçmek: Ya’nî mîkât yerinden evvel veya mîkât yerinde ihrâma girdikten sonra mîkâtı ihrâmlı geçmek.
2-“Tavâf”ı abdestsiz ve cünüb yapmamak.
3-Tavâfta avret yeri açık olmamak. [Erkeklerin avret yerleri, diz kapağı ile göbekleri arasıdır.]
4-Tavâfda, “Kâbe-i Muazzama”, sol tarafda kalmak.
5-Tavâfı, “Hatîm” denilen yerin dışından yapmak.
6-Tavâfın 4 şavtı ömrenin rüknüdür. Buna, vâcip olan 3 daha ilâve ederek 7 şavt yapmak. [Her bir dönüşe bir “şavt” denir.]
7-Her tavâftan sonra, “Mescid-i Harâm” içinde iki rek’at namaz kılmak.
8-“Safâ” ile “Merve” arasında “sa’y etmek”. Sa’ye Safâ’dan başlamak.
9-Sa’yı yürüyerek yapmak. “İki yeşil direk” arasında, erkekler hızlı giderler; buna “Hervele” denilir ve sünnettir.
10-Başı “tıraş” etmek veya saçları kısaltmak.
11-Elbisenin temiz olması.
C. ÖMRENİN SÜNNETLERİ:
1-İhrâma girmeden önce, gusl abdesti almak, bu mümkün olmuyorsa abdest almak.
2-İhrâma girmeden önce, güzel koku sürünmek. [İhrâma girdikten sonra koku sürülmez.]
3-İhrâmın yeni veya yıkanmış, temiz olması ve renginin beyâz olması.
4-İhrâma girince, ihrâmın sünneti niyetiyle iki rek’at namaz kılmak. Zamm-ı sûre olarak ilk rek’atında “Kâfirûn” sûresini, ikinci rek’atında da “İhlâs” sûresini okumak.
5-İhrâma girdikten sonra, “telbiye”yi çok tekrarlamak.
6-Her telbiyeye başlayışta, en az üç def’a tekrarlamak.
7-Telbiyeden sonra, “tekbîr”, “tehlîl” okumak ve Peygamber Efendimize (sallallahü aleyhi ve sellem) salât ü selâm getirmek.
8-Mekke-i Mükerremeye gündüz girmek. Beytullâhı görünce hemen duâ etmek. Beytullâhın önüne gelince tekbîr getirmek.
9-“Hacer-i Esved”i öpmek veya istilâm etmek.
10-Erkekler, kendisinden sonra sa’y bulunan tavâflarda, “ıztıbâ’” yaparlar, ya’nî sağ kol ve sağ omuzlarını açık tutacak şekilde ihrâma sarılarak tavâf ederler.
11-Yine erkekler, kendisinden sonra sa’y bulunan tavâfların ilk üç şavtında “remel” yaparlar, ya’nî adımlarını kısaltıp omuzlarını silkeliyerek biraz sür’atli ve gösterişli yürürler.
12-Tavâftan ve iki rek’at “tavâf namazı”ndan sonra, Zemzem-i şerîf içilecek yere gidip, ayakta olarak bol bol “zemzem içmek”. Zemzemi üç yudumda içerek her yudumunda Kâ’be-i Muazzamaya bakmak. Kalan zemzem suyunu, üstüne başına dökmek.
13-Sa’yda, iki yeşil direk arasında, erkekler biraz sür’atli yürürler. Buna “hervele” denilir. Bu iki direğin hâricinde, normal yürüyüşlerine devâm ederler.
14-Çokca nâfile tavâf yapmak.
15-“Mültezem”e göğsünü ve yüzünü dayayıp ağlamak. [Mültezem, Hacer-i Esved ile Kâbe kapısı arasında kalan kısımdır.]
16-Kimseye eziyet etmeden Kâbe örtüsüne yapışarak Allahü teâlâya duâ etmek.
17-Medîne-i Münevvereye gidip Ravda-i Mutahhara’yı ya’nî sevgili Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimizin kabr-i şerîfini ziyâret etmek.
D. ÖMRE’NİN EDEBLERİ:
1-Ömre’ye giderken, dîn ve dünyâ işlerinde yardımcı olacak arkadaşlar bulmalı,
2-Âile fertlerinin nafakasını noksânsız temîn edip, vasiyetini yazmalı,
3-Varsa, kul borcunu ve kul hakkını ödeyerek onlarla helâllaşmalı,
4-Tanıdıkları ve arkadaşları ile helâllaşıp onların duâlarını talep etmeli,
5-Dargın olduğu müslümân var ise, barışmalı,
6-Şüpheli olmayan, tâm helâl para ile ömreye gitmeli,
7-Beyâz geniş ihrâmlık almalı,
8-İhrâmlı iken giyeceği, sağlamından bir çift üstü açık terlik almalı,
9-Bu yolculukta, Allahü teâlâdan daha fazla korkmalı,
10-Allahü teâlânın ismini çok zikretmeli,
11-Ömre yolculuğu esnâsında gösterişten sakınmaya çalışmalı,
12-Öfkelenmemeye dikkat etmeli, vakârlı olmaya çalışmalı,
13-Lüzûmsuz konuşmayı ve boş şeyleri terketmeye çalışmalı,
14-Ömre ile ilgili husûsları iyi öğrenmeli, yolculuk esnâsında iyi bilmeyenlere de öğretmeli,
15-Ömre esnâsında alış-veriş ve ticâret yapmaktan mümkün mertebe uzak kalmaya çalışmalı,
16- Yolculuğa, Perşembe günü çıkamazsa, Pazartesi günü çıkmalı,
17-Hep abdestli durmaya gayret etmeli,
18-Evinden çıkmadan önce iki rek’at nâfile namaz kılmalı [Kazâ borcu olan kazâ kılmalı],
19-Eve dönünce de, Cenâb-ı Hakk’a şükür için iki rek’at namaz kılmalıdır.